Detektorystyka to coraz popularniejsze hobby wśród Polaków. Ten rodzaj aktywności pozwala rozwijać wiedzę archeologiczną i zaspokajać ciekawość związaną z zagadnieniami historycznymi. W związku z tym wielu poszukiwaczy dokłada wszelkich starań, by upewnić się, że ich postępowanie jest w pełni legalne. Jak się jednak okazuje, nie jest to takie proste. Jak uzyskać pozwolenie na poszukiwanie zabytków? I jaki wykrywacz metalu dla archeologa jest najlepszy? Na te i inne pytania odpowiadamy w artykule.

Zastosowanie wykrywaczy metali w badaniach archeologicznych

Obecnie z powodzeniem można traktować wykrywacz metalu jako narzędzie badawcze. Wykrywacze metali w archeologii są wykorzystywane w dwóch sferach. Po pierwsze służą do badania hałd w celu wytropienia obiektów, których nie udało się odszukać podczas eksploracji. Można zastosować je również w odwrotny sposób, to znaczy do przeszukania terenu przed przeprowadzeniem eksploracji.

Wielu detektorystów zastanawia się, jaki wykrywacz metalu stosuje się w archeologii. Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta, ponieważ dobór urządzenia zależy w znacznej mierze od planowanego terenu poszukiwań oraz tego, jakie zabytki archeologiczne stanowią nasz cel. Gama wykrywaczy dostępnych na rynku jest tak szeroka, że powinniśmy najpierw ustalić te kwestie, by zawęzić zakres interesujących produktów.

Następnie wybór warto skonsultować ze sprzedającym, a także zapoznać się z opiniami innych użytkowników, którzy stosują wykrywacz metalu do badań archeologicznych.

Rodzaje znalezisk/zabytków

Do najpopularniejszych rodzajów znalezisk, jakie można znaleźć na terenie Polski, należą "zabytki" z PRLu, I i II wojny światowej i sprzed XIX wieku. Wśród nich są głównie:

• monety,

• kapsle od butelek,

• biżuteria,

• przedmioty codziennego użytku,

• militaria (rzeczy związane z wojskiem),

• broń biała,

• dewocjonalia.

Przepisy prawne – pozwolenie

Podczas gdy w Polsce posiadanie wykrywacza metali jest w pełni legalne, to szukanie zabytków z wykrywaczem wymaga specjalnego pozwolenia od konserwatora zabytków.

Poszukiwanie zabytków z wykrywaczem metali bez zezwolenia było niegdyś jedynie wykroczeniem. Jednak od 2018 roku stanowi to przestępstwo karane nawet 2 latami więzienia. Jeśli natomiast zaistnieje podejrzenie, że doszło do zniszczenia przedmiotu zabytkowego, sprawcy grozi do 8 lat pozbawienia wolności!

Jak złożyć wniosek o pozwolenie?

Wniosek o wydanie pozwolenia na poszukiwanie zabytków należy złożyć we właściwym Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków. Wzór dokumentu znajdziemy na stronach internetowych instytucji, możemy również poprosić o udostępnienie go mailowo lub na miejscu. We wniosku musimy zawrzeć:

• opis miejsca, w którym planujemy przeprowadzać poszukiwania wraz z określeniem dokładnych współrzędnych geodezyjnych lub geograficznych lub nazwę albo numer obrębu ewidencyjnego z numerami działek ewidencyjnych;

• dane osoby samodzielnie prowadzącej poszukiwania lub osoby kierującej poszukiwaniami;

• uzasadnienie (np. zainteresowanie historią terenu).

Co należy dołączyć do wniosku o wydanie pozwolenia na poszukiwanie zabytków?

• Program poszukiwania określający zakres i sposób prowadzenia poszukiwań;

• dokument potwierdzający posiadanie przez wnioskodawcę tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości, uprawniającego do występowania z tym wnioskiem, a w przypadku gdy z wnioskiem występuje podmiot zamierzający prowadzić te poszukiwania, zgodę właściciela lub posiadacza nieruchomości na ich prowadzenie albo oświadczenie, że właściciel lub posiadacz tej zgody nie udzielił;

• zgodę dyrektora parku narodowego albo regionalnego dyrektora ochrony środowiska w przypadku poszukiwań na terenie parku narodowego albo rezerwatu przyrody;

• mapę topograficzną obszaru poszukiwań w skali 1:10000 lub większej lub prezentację kartograficzną bazy danych obiektów topograficznych (BDOT10k);

• dowód zapłaty opłaty skarbowej za wydanie pozwolenia (82 zł).

Podsumowując…

Wykrywacz metali to niezwykłe narzędzie badawcze, które umożliwia lokalizowanie interesujących zabytków archeologicznych. Pozwolenie na poszukiwanie zabytków jest jednak w naszym kraju konieczne. Praktykując to hobby bez stosownych dokumentów narażamy się na poważne konsekwencje prawne. Zezwolenie możemy otrzymać od konserwatora zabytków, składając uprzednio wniosek wraz z kompletem niezbędnych załączników.